کتاب انسان کامل، ص:   85

شهید مطهری :

🔬بینید خداوند در آیه آخر سوره فتح- که آیاتی نظیر آن در قرآن زیاد است- چه می‌فرماید: مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ وَ الَّذینَ مَعَهُ اشِدّاءُ عَلَی الْکفّارِ رُحَماءُ بَینَهُمْ .صحابه و تربیت شدگان پیغمبر چگونه هستند؟ اینها دو چهره دارند، دو وجهه دارند:در مقابل دشمنان حقیقت ، شدید، قوی، باصلابت و محکم هستند، مانند دیواری روئین که از جا تکان نمیخورد (انَّ اللَّهَ یحِبُّ الَّذینَ یقاتِلونَ فی سَبیلِهِ صَفّاً کأَ نَّهُمْ بُنْیانٌ مَرْصوصٌ « صف/ 4») ولی در میان خود، یک پارچه عطوفت، مهربانی، یگانگی و وحدتاند که از نظر قرآن یک خصلت اجتماعی جامعه اسلامی است (یعنی همان خصلتی که ما قرنها فراموش کرده بودیم).

 

 🔬تَریهُمْ رُکعاً سُجَّداً یبْتَغونَ فَضْلًا مِنَ اللَّهِ وَ رِضْواناً سیماهُمْ فی وُجوهِهِمْ مِنْ ا ثَرِ السُّجودِ (فوراً سراغ آن ارزش خدایی میرود)همان کسانی که از نظر به اصطلاح جامعه گرایی در آن وضع هستند، راکعند، ساجدند، درد دلشان را با خدا میگویند، از خدای خود ترقی و فزونی میخواهند، به آنچه دارند قانع نیستند، میخواهند روز به روز جلوتر و پیشتر بروند، از همه پرستشهاشان جز رضای خدا چیز دیگری نمیخواهند؛ یعنی به عالیترین شکل، خدا را عبادت میکنند.و در چهره اینها آثار عبادت نمایان است. ذلِک مَثَلُهُمْ فِی التَّوْریةِ وَ مَثَلُهُمْ فِی الْانْجِیلِ کزَرْعٍ اخْرَجَ شَطْأَهُ « فتح/ 29». 

 

🔬بعد برای جامعه اسلامی مَثَلی ذکر میکند که چگونه این جامعه جامعهای است روینده و بالنده. [میفرماید:] جامعه حکم یک گیاه را دارد که در اول، ضعیف و کوچک است ولی بعد رشد میکند و رشد میکند به طوری که همه کشاورزان را به حیرت و شگفتی وا میدارد.

ببینید قرآن چطور [در جای دیگر این دو گرایش را] توأم با یکدیگر ذکر کرده است:التّائِبونَ الْعابِدونَ الْحامِدونَ السّائِحونَ الرّاکعونَ السّاجِدونَ جنبههای خدایی این دسته را ذکر میکند: تائبها، عبادت کنندگان، ستایش‌کنندگان، روزه گیران، راکعان، ساجدان. بلافاصله پس از آن میگوید: الْامِرونَ بِالْمَعْروفِ وَ النّاهونَ عَنِ الْمُنْکرِ« توبه/ 112» همانها که مصلح جامعه خود هستند و در جامعه امر به معروف و نهی از منکر میکنند.

 

🔬در آیه دیگری میفرماید: الصّابِرینَ وَ الصّادِقینَ وَ الْقانِتینَ وَ الْمُنْفِقینَ « آل عمران/ 17»صبرکنندگان، مقاومت‌کنندگان ، صادقان، راستگویان، راست‌کرداران، انفاق‌کنندگان. بلافاصله میگوید: وَالْمُسْتَغْفِرینَ بِالْاسْحارِ و استغفارکنندگان در سحر.

 -«صبر» در قرآن همیشه معنایش مقاومت است، مخصوصاً مقاومت در میدان جنگ. -

بنابراین در اسلام، این گرایشها از یکدیگر تفکیک پذیر نیست. کسی که یکی از اینها را استخفاف کند، دیگری را هم استخفاف کرده است.

 


🔬در اوصاف اصحاب حضرت حجت (عجّل اللَّه تعالی فرجه) تعبیری است که من نه فقط در یک حدیث بلکه در احادیث متعدد آن را دیدهام: رُهْبانٌ بِاللَّیلِ لُیوثٌ بِالنَّهارِ« سفینة البحار، ماده صحب.» در شب راهبانند؛ شب که سراغ آنها میروی، گویی سراغ یک عده راهب رفتهای؛ ولی روز که سراغشان میروی گویی سراغ یک عده شیر رفتهای.